Makailang-ulit nang binabanggit ng maraming manunulat na ang wika ay nakaugat sa lipunan, kumikilos base sa kilos na ginagawa ng lipunang gumagamit nito. Hindi na bago ang kaisipang ito ngunit ginagamit pa rin sa maraming artikulo upang makita ang relasyon ng wika sa galaw at pag-iisip ng tao.
Masalimuot ang kasaysayan ng wika sa Pilipinas. Mula pa sa pananakop ng Kastila, sa rehimeng Commonwealth hanggang sa ating panahon ng pagkilos tungo sa mapang-akit na globalisasyon, masisilip na ang wika ay hindi lamang pangangailangan sa interaksyon kundi daluyan din ng masidhing layon na makapanakop. Naiisip kong ang wika ay may kakayahang manakop ngunit sa paraang gagamitin nito ang lipunan. Hindi tuwirang makakapanakop ang wika lamang; ang wika na nakapaikot sa isang panlipunang institusyon ang sandatang kukubkob sa isang kolonya.
Kung ididikit ang wika sa relihiyon at edukasyon na parehong matatag na institusyon ng lipunan, mabilis ang magiging paraan ng pananakop. Magiging batuta ang wika ng mananakop at kasunod na nito ang sistema ng pamimilit ng kung ano ang mabisang wikang pambansa, opisyal at pang-edukasyon. Sa sitwasyon ng ating bansa ngayon, nakapasok pa rin ang Ingles bilang kapantay o marahil ay mas mataas kaysa Filipino na salamin ng iba’t ibang katutubong wika natin.
Marami ang sumubok at ang ilan ay patuloy pa ring sumusubok na paigtingin ang pagtingin natin sa wikang Filipino. Naririyan ang mga nababasa kong literatura na isinulat sa Filipino. Matunog rin ang usapin patungkol sa mga batas na magpapayaman at magpapaangat diumano sa Filipino ngunit hindi pa rin maitatatwang mahina at mabagal ang ganitong proseso ng pagsasabatas.
Ang malaking problema ay nasa pagtatalakay lamang ng mga batas sa wika. Patuloy ang pagtalakay ng mga ito sa akademya at isinusulat sa saligang-batas ngunit hindi ibinababa sa masa na catalyst ng mga pagbabago at panlipunang penomenon. Tagalog, Pilipino o Filipino man ang itawag sa ating pambansang wika kung pag-uusapan lamang ng mga burges ng lipunan at hindi ibababa sa masa ay patuloy lamang na kakalusin ng batutang Ingles.
--japa miranda
No comments:
Post a Comment