Tuesday, January 19, 2010

Usapang Itlog

Ang usapang ka-itlugan ay kalat na kalat na nga sa buong dako at kung saan-saang sulok ng Pilipinas. Mapa-mayaman, mahirap, o middle class ay t'yak na walang kawala dito.
Ngunit ano nga ba talaga ang ibig sabihin ng "itlog"? Simple lang naman. Ito ay "egg" sa Ingles.

Sa kulturang Pilipino, maraming ipinapakahulugan ang salitang "itlog". Maaaring ito ang seatmate mong nagkamit na ng Guiness Book of Records dahil sa naiiba niyang katatagan at paninindigan sa pagiging kolehiyola hanggang sa pinakahuling hininga. Maaaring ito ang crush mong nagpalagay ng permanent tattoo (hindi henna) sa kanyang noo ng pangalan ng girlfriend niya na may cupid's arrow pa. Maaaring ito ang batugan mong bestfriend na iniatang na yata sa'yo ang buong buhay at ibinenta na sa'yo ang kaluluwa kahit na hindi mo naman binibili at kahit na mas marami ka pang sakit kaysa sa kanya (sa susunod ay magkakaroon ka na ng sakit sa puso). Maaaring ito ang kinukuha mong PE ngayon, at huhulaan ko: chess o scrabble ito. Nice PE. Maaaring ito ang ipinagmamayabang mong titulo: SINGKOlar ng Bayan (hindi Iskolar ng Bayan dahil pumapasok ka lang naman para tumambay). Maaaring ito ang katabi mo ngayo'y pilit na nakikisiksik sa kapiranggot na screen ng laptop mo at kinakabagan na sa kakatawa (kahit na wala namang nakakatawa). Maaaring ito ang makikita mo mamaya sa salamin kapag naghilamos ka na ng mukha matapos ang limang oras ng pagbababad sa computer. Maaaring ito ang bubugbugin mong manunulat na sumira sa araw mo.

Gayunpaman, ang usaping itlog ay hindi natatapos sa mga walang kuwentang bagay na kagaya nito. Sa katunayan, katulad nga nga sinabi ko, maraming ipinapakahulugan ang itlog sa iba't ibang samahan ng mga tao. Sa mga barako, ito ay ikinararangal; Sa mga babaeng `Pilipina', ito ay bastos; Sa mga babaeng liberal, ito ay nakatutuwa; Sa mga gustong magpa-convert, ito ay ipinatatanggal. Sa Obando naman, ito ay sagrado sapagkat ito ay nagsisilbing alay kay Sta.Clara; Sa mga nagmamanukan, magsasaka, palengkera, o magbababalot, ito ay kabuhayan sapagkat ito ang pinagkukunan nila ng hanapbuhay. Sa mga nutritionists, ito ay protein; Sa mga pulitiko, ito ay "way of life"; At sa mga sabungero, ito ay bagong pag-asa.

Higit sa lahat, napakahalagang tandaan na: "may bilog may bilog na hugis itlog"

Maging ano pa man ang pakahulugan ng iba't ibang uri at samahan ng tao sa "itlog", ang katuturan nito sa wikang Filipino ay mapapansing iisa lamang—ginagamit ito para sa isang negatibong aspeto: sa mga tamad, mahihina, nakakainis na tao, bagsak na marka, at double-meaning. Alam naman nating lahat na napakahalagang bahagi ng itlog sa hanapbuhay ng mga manggagawa at sa kalusugan (lalo na ng mahihirap, dahil sa MSG free ito at napakamura). Gayunpaman, ibinaba natin ang pagtingin sa "itlog" at binabalahura ito, na kitang-kita naman sa kung paano natin ito ginagamit sa ating wika. Ito ay dahil sa napakababang pagtingin ng ating kultura sa mga hanapbuhay na gumagamit ng kamay at puwersa, sa mga hanapbuhay na literal na madumi—iyong mga nakakapagpapawis, nakakaitim ng balat, nakadudumi ng katawan, at nakadudungis ng mukha katulad na lamang ng pagbubungkal ng lupa, pag-aalaga ng hayop, atbp.—na nakuha natin mula sa mga Kastilang mananakop. Ibig sabihin, ang uri ng kaisipang mayroon tayo sa kasalukuyan ay hindi na bago at hindi na lamang mula sa ekonomikal na aspeto. Ibig sabihin, ito ay isa ng pag-iisip, isa ng kultura, o sa mas madaling sabi, ideolohiya ng isang lahi. Ibig sabihin, ang kaisipan na ito ay hindi isang epekto kung hindi isang napakalalim na dahilan o salik sa kasalukuyang kalagayan ng Pilipinas, lalo na sa `pagiging huli' ng ating bansa. Kung pagbabatayan, ang Thailand, Malaysia, Indonesia, at Vietnam na dati-rati'y ka-hanay lamang ng Pilipinas ngunit ngayo'y patuloy na umuusad papaakyat at papalayo sa ating bansa, masasabing nangingitlog na nga ang Pilipinas. Sa huli, masasabing ang kailangang gawin ng bawat Pilipino ay huwag magpaka-itlog—magpakahusay tayo sa ating kanya-kanyang larangan—dahil kung maaaring maapektuhan ng isang itlog na ekonomiya ang pag-iisip ng mga tao, mas lalong maaaring maapektuhan ng mga taong nangingitlog ang ekonomiya ng bansa.

Ruth

No comments:

Post a Comment